Ken je dat? Je besluit om het dit keer echt anders aan te pakken. Dit keer ga je er echt voor. Je goede voornemen hou je even vol maar al snel verzand je in oude gewoontes. Hoe komt het toch dat we het keer op keer zo lastig vinden om dingen anders te doen?
Wij hebben 5 redenen voor je op een rijtje gezet. Hierdoor krijg je inzicht in bewuste en onbewuste processen waarom we zo moeilijk veranderen.
1. Stiekem is het wel fijn zo
We blijven doorgaan met wat we doen omdat het ons iets oplevert. Zo simpel is het. Anders zouden we het überhaupt niet doen. Er zijn altijd voordelen om niet te veranderen. Dit noemen we secundaire winsten. Neem bijvoorbeeld overmatig piekeren. Piekeren kan mensen het idee geven dat ze goed bezig zijn. Het gevoel dat ze een probleem aan het oplossen zijn is de secundaire winst. Maar vaak trekt het leven juist aan ze voorbij omdat ze de hele dag aan het piekeren zijn. Mensen zijn zich dan vaak niet bewust van deze secundaire winst. Soms weten we wel dat het ons iets oplevert om (ongewenst) gedrag niet te veranderen. Rokers bijvoorbeeld die zeggen dat ze door roken dun blijven en dat ze gelijk aankomen als ze ermee stoppen.
2. Fusie
In ACT noemen we het brein vaak een reden-geef-machine. Zodra we er ook maar even aan denken om uit onze comfortzone te stappen en iets anders te gaan doen, komt ons brein in opstand. Het vuurt allerlei redenen op ons af waarom we niet kunnen veranderen, of niet zouden moeten veranderen.‘Het is te moeilijk. Ik ben te druk. Ik heb geen geld. Ik heb geen tijd. Ik ben moet mezelf eerst omscholen. Anderen kunnen het beter. Dat doe ik morgen wel.. Ik ben te moe. Ik heb het al eerder geprobeerd en toen ging het mis.’
Gedachten nemen we vaak serieus en we geloven ze vaak. Op het moment dat we er zo in opgaan, noemen we dit fusie.
3. Extreme doelen
Vaak zijn we zo enthousiast en ambitieus dat we de lat te hoog leggen.Ons doel is dan te veel gevraagd voor nu. Vaak hebben we niet eens door dat het doel te hoog gegrepen is voor de bronnen die we nu hebben. Hierdoor bereiken we het doel niet, of raken we van tevoren al zo ontmoedigd dat we er niet eens aan beginnen. Of we haken halverwege af ‘omdat het toch niet lukt.’ Een simpel voorbeeld: Om de Mount Everest te kunnen beklimmen heb je aardig wat nodig: Een goede gezondheid, klimvaardigheden, genoeg tijd, geld en sociale support. Zonder deze bronnen ga je jouw doel waarschijnlijk niet realiseren. Veelvoorkomende zaken die mensen vaak missen zijn tijd, geld, gezondheid, energie, sociale ondersteuning en relevante sociale vaardigheden zoals assertiviteit, communicatievaardigheden, onderhandelingsvaardigheden, probleemoplossend vermogen enzovoort.
4. Vermijden van ongemak
Dit is waarschijnlijk de grootste barrière voor verandering. Zodra we onze comfortzone verlaten en ons storten in een nieuwe, uitdagende situatie, gaan we ongemak voelen. We weten niet zeker wat de uitkomsten zullen zijn en dat levert verschillende gevoelens op. Het meest voorkomende gevoel is angst; een oncomfortabele emotie die we kunnen verwachten in iedere uitdagende situatie waarvan de uitkomst onzeker is. Als we niet bereid zijn om hier ruimte voor te maken, dan stappen we nooit uit onze comfortzone. En het hebben van geen angst is een van de meest voorkomende secundaire winsten om te blijven doen wat je altijd al deed.
5. Ver van je waarden verwijderd
Waarom zouden we uit onze comfortzone stappen om iets te doen wat ons ongemakkelijke gevoelens en gedachten geeft? Wat is onze motivatie? Wat is er zo belangrijk dat we bereid zijn om iets nieuws te gaan doen? Als we verwijderd raken van onze waarden, van wat we echt belangrijk vinden, dan is de motivatie om te veranderen ver te zoeken. Het kan zijn dat iemand zijn belangrijke waarden benoemt, maar er eigenlijk geen verbinding bij voelt. Het kan zijn dat mensen zichzelf waarden toeschrijven die door hun ouders of door hun geloof worden opgelegd, maar eigenlijk niet van henzelf zijn. Wat de reden ook is,op het moment dat we geen duidelijk beeld hebben van onze waarden, dan hebben we ook geen motivatie om te veranderen.
